Reumatoidalne zapalenie stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS, gościec) – to przewlekła choroba zapalna, która zwykle dotyczy początkowo drobnych stawów rąk i nóg, potem większych stawów. W wyniku reakcji zapalnej o podłożu autoimmunologicznym dochodzi do uszkodzenia chrząstki stawowej, a następnie deformacji stawów. Choroba może rozwinąć się w każdym wieku, choć najczęściej występuje po 40 r.ż., zwłaszcza u kobiet. Oprócz stawów zajęte mogą być: naczynia krwionośne, skóra, oczy i płuca.

Objawy reumatoidalnego zapalenia stawów

1. Bolesność, ucieplenie i obrzęk stawów
2. Poranna sztywność stawów, która trwa nawet kilka godzin
3. Wyczuwalne zgrubienia pod skórą lub w ścięgnach (guzki reumatoidalne)
4. Zmęczenie, gorączka i utrata wagi
Początkowo choroba zajmuje drobne stawy rąk i stóp (śródręczno-paliczkowe i śródstopno-paliczkowe), następnie obejmuje również: nadgarstki, kolana, stawy skokowe, łokcie, barki, stawy biodrowe. Zazwyczaj stawy zajęte są symetrycznie. Dolegliwości mogą mieć różne nasilenie. Epizody zwiększonej aktywności choroby przeplatają się z okresami remisji objawów. Z biegiem czasu dochodzi do zniekształcenia i przemieszczenia powierzchni stawowych.

Przyczyny reumatoidalnego zapalenia stawów

Jest to choroba autoimmunologiczna, tzn. że organizm produkuje przeciwciała, które niszczą własne tkanki. Celem ataku jest w tym przypadku błona maziowa stawów. Toczący się proces zapalny prowadzi do uszkodzenia chrząstki w obrębie stawów. Ścięgna i więzadła rozciągają się i cieńczeją, dochodzi do deformacji stawów. Nie jest znana jednoznaczna przyczyna powstania wypaczonej odpowiedzi immunologicznej. Uważa się, że pewne czynniki genetyczne predysponują do zakażenia bakteryjnego lub wirusowego, które może zapoczątkować chorobę. Nie wyklucza się również podłoża hormonalnego zaburzeń. Zdarza się, że silny stres wywołuje pierwsze objawy choroby.

Czynniki ryzyka reumatoidalnego zapalenia stawów

1. Płeć – kobiety częściej zapadają na tę chorobę
2. Wiek- najczęściej choroba manifestuje się między 40-60 r.ż.
3. Palenie papierosów
4. Rodzinny wywiad reumatoidalnego zapalenia stawów

Powikłania reumatoidalnego zapalenia stawów

Rozpoznanie choroby zwiększa ryzyko:

1. Osteoporozy – znaczenie ma samo RZS jak i leki stosowane w terapii
2. Zespołu cieśni nadgarstka – stan zapalny w obrębie nadgarstków, który doprowadza do ucisku na nerw pośrodkowy, skutkując drętwieniem, zaburzeniami czucia i zanikiem mięśni w obrębie dłoni.
3. Choroby serca i naczyń – w tym zaburzeń rytmu serca, zapalenia osierdzia, zapalenia mięśnia sercowego, miażdżycy tętnic, zapalenia drobnych naczyń
4. Choroby płuc – zapalenia opłucnej, włóknienia płuc
5. Uszkodzenia funkcji nerek
6. Niedokrwistości (anemii)

Leczenie

Terapia ma za zadanie zmniejszyć stan zapalny, złagodzić dolegliwości bólowe i zapobiec lub spowolnić uszkodzenie stawów. Wiele ze stosowanych leków generuje istotne działania niepożądane. Lekarze zwykle rozpoczynają terapię od środków bezpieczniejszych, a w razie potrzeby łączą leki lub zalecają silniejsze. Stosuje się następujące grupy leków:

1. Niesteroidowe leki przeciwzapalne, np. diklofenak, ibuprofen, ketoprofen, naproksen
2. Kortykosteroidy, stosowane na początku choroby i w okresie zaostrzeń, szybko powodują ustąpienie dolegliwości, mogą być podawane ogólnie lub miejscowo w postaci iniekcji do zmienionego stawu
3. Leki syntetyczne modyfikujące przebieg choroby (LMPCh), podstawowe leki w terapii RZS , należą tu: metotreksat, leflunomid, sulfasalazyna, sole złota, chlorochina
4. Leki biologiczne (przeciwciała, które ograniczają działanie czynników zapalnych), np. adalimumab, etanercept, infliksymab; mogą być podawane w skojarzeniu z lekami syntetycznymi, np. metotreksatem

Leczenie chirurgiczne jest zalecane w razie nieskuteczności terapii farmakologicznej. Obejmuje: założenie protezy, naprawę ścięgien, usztywnienie stawu. Stawy objęte chorobą należy oszczędzać, ale nie można ich wyłączyć z ruchu. Kinezyterapia ma istotne znaczenie dla zachowania sprawności zmienionych stawów i łagodzi ból. Odpowiednio dobrane ćwiczenia wykonuje się początkowo pod okiem fizjoterapeuty i kontynuuje samodzielnie w domu.

Zapraszamy do Centrum FitMedica na konsultacje z reumatologiem i ortopedą w naszej poradni reumatologicznej w Warszawie.
Oferujemy również pomoc doświadczonych fizjoterapeutów w zaplanowaniu programu rehabilitacji ruchowej.