Złamanie może przydarzyć się w wielu sytuacjach i z punktu widzenia objawów nie zawsze jest jasne, czy do złamania doszło. Niekiedy bardzo silny ból i opuchlizna wcale nie wiąże się ze złamaniem i odwrotnie – osoby funkcjonują ze złamaną kończyną, nie będąc tego świadomymi. Jakie objawy powinny zaniepokoić i do jakiego lekarza się zgłosić, aby potwierdzić lub wykluczyć złamanie?
W artykule dowiesz się:
Kiedy mówimy o złamaniu?
Z medycznego punktu widzenia, złamanie jest stanem, w którym doszło do przerwania ciągłości kości. Ponieważ kości budują twarde i wytrzymałe tkanki, do złamań dochodzi najczęściej pod wpływem działania siły zewnętrznej – uderzenia, nienaturalnego wygięcia kończyny lub innego urazu.
Typowe objawy złamania to ból, tkliwość w miejscu urazu oraz opuchlizna, niekiedy też zasinienie lub zaczerwienienie, a także – w przypadku kończyn – ograniczenie mobilności (trudność w poruszaniu). Jednocześnie objawy te mogą wystąpić również wtedy, gdy nie doszło do przerwania ciągłości kości. Tak zdarza się na przykład w sytuacji skręcenia lub zwichnięcia nadgarstka – pojawia się silny ból i obrzęk, jednak w obrazie RTG nie widać złamania kości.
Warto dodać, że w medycynie rozróżnia się złamanie całkowite (łac. fractura), gdy dojdzie do przerwania ciągłości kości na całym jej obwodzie oraz złamanie niecałkowite (łac. infractio), które profesjonalnie określa się jako nadłamanie. Jeśli doszło do przerwania ciągłości skóry, mówimy o złamaniu otwartym, a w pozostałych przypadkach – o złamaniu zamkniętym.
Podejrzenie złamania – gdzie się udać?
Aby zdiagnozować złamanie, niezbędna jest specjalistyczna wiedza, a także specjalistyczny sprzęt. Lekarzem specjalizującym się w badaniu urazów jest ortopeda. W przypadku podejrzenia złamania ortopeda przeprowadza wywiad z pacjentem, aby dowiedzieć się więcej o przyczynie urazu, jego charakterze oraz o odczuwanych objawach. Jeśli podejrzewa złamanie, najczęściej zleca wykonanie badania RTG (nazywane potocznie zdjęciem rentgenowskim). W diagnostyce pomocne może być także badanie USG, które nie pozwala ocenić budowy wnętrza kości, jednak uwidacznia jej zarys oraz zewnętrzną powierzchnię. Badanie USG uwidacznia także zmiany w tkankach miękkich, takie jak na przykład krwiaki. Wyniki badań RTG i USG są dostępne bezpośrednio po ich wykonaniu.
W przypadku poważniejszych urazów, w diagnostyce wykonuje się rezonans magnetyczny (MRI) lub tomografię komputerową. Zasadniczo jednak obrazowanie RTG jest podstawowym badaniem wykonywanym w celu diagnozowania typowych złamań, np. w obrębie kończyn.
Złamanie – ortopeda czy chirurg?
Ortopeda zajmuje się diagnozowaniem oraz leczeniem schorzeń i urazów układu ruchu, co obejmuje także leczenie operacyjne. Operować może każdy lekarz ortopeda traumatolog (traumatologia to chirurgia urazowa) oraz ortopeda dziecięcy – dlatego operację nastawienia kości lub inny zabieg konieczny po złamaniu wykonuje najczęściej właśnie ortopeda traumatolog.
Gdzie zatem udać się w przypadku podejrzenia złamania?
Aby zdiagnozować złamanie i ustalić dalsze postępowanie, konieczna będzie konsultacja u ortopedy. Ortopeda może przeprowadzić leczenie operacyjne na przykład w sytuacji, gdy kości nie udało się nastawić w sposób zachowawczy (nieinwazyjnie). W większości przypadków jednak wykonuje również leczenie operacyjne złamań
Do ortopedy warto zgłosić się w każdym przypadku:
- podejrzenia złamania palca,
- podejrzenia złamania ręki lub nogi,
- podejrzenia złamania miednicy, żeber, obojczyka,
- podejrzenia złamania innych kości, a także zwichnięć stłuczeń, przeciążeń, nadwyrężeń stawów i innych i urazów dotyczących narządów ruchu.
Ortopeda może zdiagnozować przyczynę dolegliwości i wdrożyć odpowiednie metody leczenia – zachowawcze, a gdy to konieczne, także operacyjne.