Nadczynność tarczycy

Nadczynność tarczycy to zespół objawów, które świadczą o nieprawidłowej pracy gruczołu tarczowego. Zaburzenie to związane jest z większym wydzielaniem hormonów od tego, ile organizm ich potrzebuje. Nieleczona nadczynność tarczycy może prowadzić do poważnych powikłań. Jakie są przyczyny i objawy nadczynności tarczycy? Jak wygląda leczenie tej przypadłości? Na te oraz inne pytania znajdziesz odpowiedź w dalszej części publikacji.

Co to jest nadczynność tarczycy?

Nadczynność (inaczej hipertyreoza) to stan, w którym tarczyca produkuje zwiększoną ilość hormonów (T3, czyli trójjodotyroniny oraz T4 – kalcytoniny). Wpływa to znacząco na przyspieszenie metabolizmu i manifestuje się utratą masy ciała, szybką lub nieregularną czynnością serca, nadmiernym poceniem się, zwiększoną drażliwością.

Jest to zaburzenie, które dotyczy najczęściej kobiet (pomiędzy 20. a 40. rokiem życia), chociaż warto wiedzieć, że nadczynność tarczycy u mężczyzn również występuje. Wspomniane wcześniej hormony odpowiadają za prawidłową pracę całego organizmu, dlatego w przypadku wystąpienia jakichkolwiek nieprawidłowości związanych z tarczycą jak np. nadczynność czy niedoczynność należy udać się do lekarza, aby uniknąć poważnych powikłań.

Objawy nadczynności tarczycy 

Objawy nadczynności tarczycy są bardzo różnorodne i przypominają dolegliwości w innych chorobach. Mogą one sugerować np. choroby serca czy schorzenia przewodu pokarmowego. Sama nadczynność często jest mylona z nerwicą. Do najczęściej podawanych objawów należą:

• nagła utrata masy ciała, pomimo dobrego apetytu,
• szybka lub nieregularna czynność serca, kołatania serca,
• duszność,
• zwiększony apetyt,
• drażliwość, nerwowość,
• drżenia rąk i palców,
• nadmierne pocenie się,
• zaburzenie cyklu miesięcznego,
• zaburzenia trawienne,
• niska tolerancja ciepła,
• przyspieszona perystaltyka jelit, biegunki,
• powiększenie tarczycy (wole),
• zmęczenie, osłabienie siły mięśniowej,
• kłopoty ze snem,
• łzawienie,
• scieńczenie skóry,
• osłabienie i wypadanie włosów.

Objawy nadczynności tarczycy są często mniej nasilone u pacjentów w starszym wieku. Przyjmowanie leków, takich jak beta-adrenolityki może maskować dolegliwości związane z tą chorobą.

Oftalmopatia Gravesa

Oftalmopatia Gravesa to dolegliwość zdrowotna, która zdarza się w przebiegu autoimmunologicznej nadczynności tarczycy, zwłaszcza u palaczy. Jest to choroba oczodołu, w której dochodzi do obrzęku mięśni i tkanek związanych z gałką oczną. Oko jest wypchnięte do przodu, poza oczodół. Do typowych objawów należą:

• wytrzeszcz,
• zaczerwienienie i obrzęk gałek ocznych,
• dyskomfort lub ból gałek ocznych,
• nietolerancja światła, zamazane widzenie, trudności z poruszaniem gałkami ocznymi.

Nadczynność tarczycy przyczyny

Do najczęstszych przyczyn nadczynności tarczycy najczęściej zaliczane są: choroba Graves’a-Basedowa, guzki tarczycy, a także zapalenie tego gruczołu.

• Choroba Gravesa-Basedowa – najczęstsza przyczyna nadczynności tarczycy; należy do zaburzeń o podłożu autoimmunologicznym, kiedy organizm produkuje przeciwciała o swoistości wobec komórek tarczycy. Przeciwciała te mają charakter aktywujący i stymulują produkcję hormonów tarczycy, czasami wiążą się również z tkankami miękkimi oczodołu (oftalmopatia Gravesa) i skóry, zwłaszcza na kończynach dolnych (dermopatia Gravesa).
• Nadczynne guzki tarczycy (toksyczny gruczolak tarczycy, wole wieloguzkowe toksyczne, choroba Plummera) – choroba polega na powstaniu łagodnego rozrostu tkanki w obrębie tarczycy (gruczolaka), który powoduje powiększenie gruczołu i czasami jest odpowiedzialny za nadmierną produkcję hormonów.
• Zapalenie tarczycy – obecność stanu zapalnego może powodować przeciekanie do krwi dodatkowej porcji hormonów, która zwykle jest przechowywana jako rezerwa w pęcherzykach tarczycy. Podostre zapalenie tarczycy prowadzi do bolesnego jej powiększenia. Pozostałe postaci zapalenia przebiegają bezboleśnie.

Nadczynność tarczycy czynniki ryzyka

Nadczynność tarczycy, zwłaszcza w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa zdarza się rodzinnie, częściej u kobiet niż u mężczyzn. Warto porozmawiać z lekarzem o ew. potrzebie monitorowania czynności tarczycy, jeżeli ktoś bliski w rodzinie ma rozpoznaną chorobę tarczycy. Wśród innych czynników, które zwiększają szansę na zachorowanie wymienia się:

• anemię złośliwą,
• cukrzycę typu 1,
• chorobę Addisona (niewydolność nadnerczy),
• wiek (powyżej 60 roku życia),
• ciążę (w czasie ostatnich 6 miesięcy),
• dietę bogatą w jod.

Nadczynność tarczycy w ciąży

Warto wiedzieć, że nadczynność tarczycy występuje również u ciężarnych kobiet. W razie stwierdzenia tej choroby zaleca się, aby pacjentka niezwłocznie skontaktowała się ze swoim lekarzem prowadzącym. Choroba ta jest problematyczna zarówno dla matki, jak i dziecka. W takim wypadku specjalista powinien zmodyfikować plan leczenia – głównie pod kątem ograniczenia substancji farmakologicznych, a także ewentualnego zabiegu chirurgicznego (możliwe najpóźniej do 4. miesiąca ciąży).

Nadczynność tarczycy u mężczyzn

Jak już zostało wspomniane wcześniej – nadczynność tarczycy głównie dosięga kobiety – zdarzają się jednak przypadki, gdy choroba ta występuje również u mężczyzn. Do najczęstszych objawów nadczynności u panów zalicza się: utratę masy ciała, nadmierne pocenie się, zmęczenie, wahania apetytu, problemy z koncentracją oraz niepokój. Zdarza się również, gdy tarczyca ulega powiększeniu, przez co powoduje obrzęk gardła oraz szyi (w pobliżu jabłka Adama). 

Nadczynność tarczycy u mężczyzn powoduje również powstawanie różnych skutków ubocznych. Wśród nich wymienić można:

• obrzęk tkanki piersi (powiększenie piersi),
• szybkie bicie serca,
• osłabienie mięśni,
• osłabienie kości (osteoporoza).

Nadczynność tarczycy u dzieci

Nadczynność tarczycy u dzieci spowodowana jest najczęściej wspomnianą wyżej chorobą Gravesa-Basedowa. Schorzenie może wystąpić w każdym okresie dzieciństwa – szansa na pojawienie się wzrasta jednak wraz z wiekiem. Nadczynność tarczycy u dzieci daje o sobie znać na różne sposoby. Najczęstsze objawy obejmują:

• nerwowość,
• słabszą koncentrację,
• drażliwość,
• niepokój,
• kołatanie serca,
• wypadanie włosów,
• wyłupiaste oczy,
• częstsze oddawanie moczu,
• utrata wagi,
• ciągłe uczucie ciepła,
• obniżony nastrój,
• problemy z połykaniem jedzenia i płynów,
• drżenie rąk.

Leczenie nadczynności tarczycy

Nadczynność tarczycy jest chorobą, która wymaga stałego leczenia pod okiem endokrynologa. Celem takiej terapii jest uzyskanie tzw. eutyrozy, czyli stanu, w którym organizm osiągnie prawidłowe wartości hormonów tarczycy. Obecnie istnieje kilka opcji leczenia nadczynności tarczycy, wśród których wymienić można: 

• leki przeciwtarczycowe – jest to leczenie tyreostatykami, które mają za zadanie hamować syntezę tyroksyny; leki te wydawane są wyłącznie na receptę,
• jod radioaktywny – ta metoda powoduje powolne niszczenie komórek tarczycowych, które wyciągają jod z krwi pacjenta; leczenie jodem nie jest wykorzystywane u kobiet w ciąży i tych, które karmią piersią,
• operacja chirurgiczna – w razie podejrzenia raka tarczycy lub choroby nowotworowej gruczoł jest wycinany; po jego usunięciu u pacjenta występuje niedoczynność tarczycy.

Znakomita większość pacjentów dobrze odpowiada na te formy terapii. 

Nadczynność tarczycy – powikłania

Nieleczona nadczynność tarczycy niesie ze sobą poważne powikłania, które mogą prowadzić nawet do zagrożenia życia. 

• Choroba serca – jedno z poważniejszych powikłań nieleczonej nadczynności tarczycy. Nadmiar hormonów tarczycy skutkuje szybką czynnością serca w spoczynku i w trakcie wysiłku, wpływa na powstawanie zaburzeń rytmu serca (np. migotania przedsionków), prowadzi do rozwoju niewydolności krążenia. Podjęcie leczenia nadczynności tarczycy powoduje zazwyczaj ustąpienie dolegliwości.
• Osteoporoza – nadmiar hormonów tarczycy upośledza wbudowywania wapnia do kości. Kości stają się kruche i łamliwe.
• Oftamopatia Gravesa – nieleczona prowadzi do utraty wzroku.
• Dermopatia Gravesa – zaczerwienienie i obrzęk skóry, najczęściej w obrębie goleni i stopy.
• Przełom tarczycowy – skrajna postać nieleczonej nadczynności tarczycy. Objawy choroby ulegają gwałtownemu nasileniu. Pojawia się gorączka, bardzo szybka czynność serca, zaburzenia świadomości. Jest to stan bezpośredniego zagrożenia i wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej.

Zapraszamy Państwa do Centrum FitMedica na konsultacje do specjalistów w dziedzinie endokrynologii i chirurgii. Wykonujemy również badania ultrasonograficzne na wysokiej klasy aparacie firmy General Electrics.