Kołatania serca – przyczyny i objawy. Jak wygląda leczenie?

Nieprzyjemne uczucie bicia serca – co to jest kołatanie serca?

O kołataniu serca mówimy, kiedy bije ono za szybko, zbyt mocno, czasem też nieregularnie. Można mieć uczucie wypadania niektórych pobudzeń serca. Kołatania serca mogą się pojawić w spoczynku i podczas aktywności fizycznej. Lokalizują się w okolicy gardła, szyi oraz klatki piersiowej.

Przyczyny kołatania serca

Nie zawsze udaje się ustalić przyczynę kołatania serca. Palpitacje serca mogą wystąpić:

• w przypływie silnych emocji i stresu,
• po wyczerpującym wysiłku fizycznym,
• jako reakcja organizmu na kofeinę, alkohol, nikotynę czy leki (np. moczopędne lub zawierające pseudoefedrynę – niektóre preparaty na przeziębienie),
• w depresji i nerwicy,
• w gorączce,
• z powodu zaburzeń hormonalnych (w czasie miesiączki, ciąży lub menopauzy, w chorobach tarczycy),
• w przebiegu zaburzenia rytmu serca (arytmii).

Kołatanie serca – objawy

Przy palpitacji serca zdarzają się zawroty głowy oraz dyskomfort lub ból w klatce piersiowej. Czasem występują zasłabnięcia i omdlenia. Może pojawić się duszność i wielomocz. 

Wyróżnia się kilka rodzajów kołatania serca:

• Kołatanie miarowe: skurcze serca pojawiają się szybciej, jednak w takich samych odstępach czasu, regularnie
• Kołatanie niemiarowe: przerwy pomiędzy kolejnymi skurczami są nierówne, czasem skurcz występuje szybciej, a innym razem wolniej
• Kołatanie napadowe: cechuje się gwałtownością, początek i koniec palpitacji jest nagły, ponadto występuje tendencja do częstych, gwałtownych nawrotów
• Kołatanie nie napadowe: ma charakter narastający, stopniowo narasta i stopniowo ustępuje

Czynniki ryzyka i powikłania palpitacji serca

Wśród najczęstszych czynników ryzyka należy wymienić:

• stres
• zaburzenia lękowe, atak paniki
• ciąża
• niektóre leki, np. preparaty na przeziębienie i przeciwastmatyczne
• nadczynność tarczycy
• strukturalna choroba serca, zawał serca, przebyta operacja serca

W przebiegu palpitacji serca mogą wystąpić powikłania, zwłaszcza jeśli współistnieje choroba serca. Należą do nich:

• omdlenia
• udar mózgu
• niewydolność krążenia
• rzadko zatrzymanie akcji serca

Diagnostyka kołatania serca

Kołatania serca, które prowokują wystąpienie objawów, pojawiają się często i bez oczywistej przyczyny należy skonsultować z lekarzem. Jeżeli lekarz podejrzewa problem kardiologiczny może zlecić wykonanie badań dodatkowych.

Podstawowym badaniem diagnostycznym jest EKG. Będzie wykonane podczas pierwszej wizyty u kardiologa. Na podstawie badania EKG można ustalić, z jaką częstością bije serce i czy jest to czynność regularna. Czasem udaje się zarejestrować dodatkowe skurcze serca. Jest to jednak badanie krótkie i w spoczynku, stąd wynikają jego ograniczenia.

Więcej informacji dostarczy całodobowa rejestracja EKG za pomocą holtera EKG. Jest to urządzenie, które pacjent wypożycza do domu. Urządzenie ma niewielkie rozmiary i można je nosić na pasku. Holter EKG zakłada się na okres 1-7 dób, zależy to od częstości występowania objawów. Urządzenie rejestruje na bieżąco pracę serca, w sytuacjach codziennych, np. podczas stresującego dnia pracy, w nocy, w trakcie aktywności fizycznej i po wypiciu kawy. Jeżeli objawy kołatania serca lub złego samopoczucia pojawiają się rzadziej niż raz na tydzień do monitorowania można wykorzystać tzw. event holter. To urządzenie można wypożyczyć na dłuższy okres czasu, na przykład 30 dni. W przeciwieństwie do tradycyjnego holtera, zapis nie jest ciągły, ale na żądanie pacjenta lub w razie wystąpienia zaburzeń rytmu serca.

Lekarz może zlecić również ECHO serca, żeby ocenić jego budowę anatomiczną i przepływy krwi. Badania są wykonywane w warunkach ambulatoryjnych.
W szczególnych sytuacjach diagnostyka wymaga badań inwazyjnych, takich jak badanie elektrofizjologiczne serca. W takim przypadku pacjent zostaje przyjęty do szpitala.

Leczenie kołatania serca

Jeżeli przyczyną kołatania serca nie jest choroba serca to rzadko wymaga ono leczenia.
Lekarz może zalecić modyfikację stylu życia polegającą na redukcji czynników, które prowokują objawy. Dotyczy to ograniczenia negatywnych skutków stresu, unikanie stymulantów, takich jak kofeina, nikotyna czy napoje energetyzujące.

W przypadku, kiedy palpitacje serca występują na podłożu choroby niekardiologicznej, m.in. nerwicy albo nadczynności tarczycy, to postępowanie koncentruje się na leczeniu tych dolegliwości.

Jeżeli przyczyną zaburzeń rytmu serca jest choroba strukturalna serca może być konieczne leczenie zabiegowe, np. ablacja lub wszczepienie stymulatora.
Tam, gdzie nie uda się znaleźć przyczyny, nie można jej usunąć lub w okresie przejściowym stosuje się leczenie farmakologiczne, np. β-adrenolityki.