Niewydolność serca

Niewydolność serca jest zespołem objawów, który spowodowany jest uszkodzeniem mięśnia sercowego. Jest to poważne schorzenie, którego pierwsze objawy są bardzo często bagatelizowane. Czym jest niewydolność serca? Jakie ma objawy? Jak wygląda leczenie? O tym przeczytasz w dzisiejszym artykule.

Niewydolność serca – czym jest?

O niewydolności serca mówi się, gdy mięsień sercowy jest niezdolny do pompowania krwi w ilości, która pokrywa zapotrzebowanie organizmu. Niektóre choroby takie jak np. nadciśnienie tętnicze lub choroba wieńcowa prowadzą w rezultacie do uszkodzenia mięśnia serca i rozwoju niewydolności krążenia. Nie wszystkie zmiany, które skutkują rozwojem niewydolności serca, są odwracalne, jednak zastosowanie właściwego leczenia może zahamować postęp choroby, złagodzić objawy i wydłużyć życie. Zmiany stylu życia takie jak przywrócenie prawidłowej masy ciała, aktywność fizyczna, zmniejszenie ilości soli w diecie, ograniczenie stresu może poprawić jakość życia. Jak poprawić wydolność serca? Jednym ze sposobów zapobiegania rozwojowi niewydolności serca jest właściwe leczenie chorób układu krążenia i innych, np. nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca, cukrzycy czy otyłości.

Jakie są rodzaje niewydolności serca?

Niewydolność serca jest chorobą, którą dzieli się obecnie na kilka typów.

Przewlekła niewydolność serca

Ten rodzaj niewydolności serca jest postępującym zespołem objawów, które powstają na skutek pompowania zbyt małej ilości krwi w stosunku do zapotrzebowania tkanek (zmniejszona pojemność minutowa serca). Jest to choroba postępująca, a stopień jej zaawansowania powinien być kontrolowany przez wdrożenie leczenia, a także wprowadzenia zdrowych nawyków (żywieniowych czy ruchowych).

Ostra niewydolność serca

Ostrą niewydolnością serca nazywa się zespół objawów, które bezpośrednio zagrażają życiu. Jest to stan, który rozwija się bardzo szybko w krótkim czasie i może wystąpić zarówno u osób, które nigdy wcześniej nie miał problemów na tle sercowym, jak i również jako powikłanie przewlekłej niewydolności serca.

Skurczowa i rozkurczowa niewydolność serca

Wśród postaci choroby wyróżnia się również odmianę skurczową (spadek frakcji wyrzutowej) i rozkurczową, która występuje najczęściej w przerostach mięśnia sercowego oraz chorobie wieńcowej.

Do innych rodzajów zaliczają się również: 

• zastoinowa niewydolność serca (postać przewlekłej lub ostrej niewydolności z cechami przewodnienia organizmu),
• prawokomorowa niewydolność serca,
• lewokomorowa niewydolność serca,
• obukomorowa niewydolność serca.

Objawy niewydolności serca – jakie są?

Niewydolność serca objawy mogą mieć charakter przewlekły lub rozpocząć się nagle. Początkowe objawy chorego serca, które mogą sugerować o wystąpieniu tej choroby, są często mylone z innymi dolegliwościami zdrowotnymi. Dlatego też ważne jest, aby ich nie bagatelizować i udać się na badanie kontrolne. Najczęstsze objawy niewydolności serca to m.in.:

• zadyszka, 
• uczucie braku powietrza, 
• duszność podczas wysiłku lub w pozycji leżącej na wznak,
• zmęczenie,
• brak siły,
• obrzęki nóg, często stóp i kostek,
• nieregularna czynność serca,
• zmniejszona wydolność fizyczna,
• świszczący oddech, odkasływanie,
• oddawanie moczu w porze nocnej (nykturia),
• zwiększenie obwodu brzucha,
• nagły przyrost masy ciała,
• utrata apetytu, nudności,
• problemy z koncentracją.

Czynniki ryzyka niewydolności serca

Do niedawna niewydolność serca kojarzona była głównie z podeszłym wiekiem. Dolegliwość ta jednak coraz częściej dotyczy osób w różnym przedziale wiekowym. Wiek jednak nie jest jedynym czynnikiem ryzyka, który warunkuje występowanie niewydolności mięśnia sercowego. Co jeszcze zwiększa szansę na zachorowanie?

• Wysokie ciśnienie tętnicze krwi – stanowi dodatkowe obciążenie dla mięśnia serca, prowadzi do przerostu mięśnia i upośledza początkowo jego zdolność do rozkurczu. Z czasem zmniejsza się również siła skurczu mięśnia.   
• Choroba tętnic wieńcowych, w tym zawał mięśnia sercowego – niedokrwienie mięśnia serca skutkuje jego uszkodzeniem i utratą siły do pompowania krwi. 
• Cukrzyca – zwiększa ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego i choroby niedokrwiennej serca.  
• Obturacyjny bezdech senny – epizody bezdechu w nocy są przyczyną spadku stężenia tlenu we krwi. W rezultacie wzrasta prawdopodobieństwo zaburzeń rytmu serca. Obie nieprawidłowości mogą uszkodzić mięsień serca.  
• Wrodzone wady serca.
• Wady zastawkowe serca.
• Wirusy – bezpośrednio lub w wyniku nadmiernej reakcji zapalnej mogą uszkodzić mięsień serca.
• Nadużywanie alkoholu. 
• Palenie papierosów. 
• Otyłość.
• Zaburzenia rytmu serca – zwłaszcza nieregularne i szybkie rytmy mogą skutkować upośledzeniem funkcji skurczowej mięśnia.

Leczenie niewydolności serca

Leczenie niewydolności serca skupia się ograniczeniu lub wyeliminowaniu przyczyn powstawania choroby oraz wprowadzenia odpowiedniej kuracji. Do obecnych metod leczenia i zapobiegania powstawania niewydolności serca zalicza się:

• zmianę diety – ograniczenie sodu (głównie soli kuchennej), zmniejszenie ilości przyjmowanych płynów, redukcja masy ciała,
• leczenie farmakologiczne – w tym wypadku stosowane są m.in. leki odciążające (wazodilatory) poszerzające średnicę tętnic, inhibitory konwertazy angiotensyny obniżające ciśnienie krwi czy β-blokery, które poprawiają kurczliwość mięśnia sercowego w obszarach, w których zachodzą jakiekolwiek dysfunkcje,
• leczenie operacyjne – w skrajnych przypadkach do wyleczenia niewydolności serca konieczne jest przeszczepienie organu.