Zespół cieśni nadgarstka

Definicja zespołu cieśni nadgarstka:

Jest to grupa objawów, takich jak drętwienie, mrowienie oraz osłabienie siły w obrębie dłoni i ramienia. Dolegliwości są wywołane uciskiem na nerw pośrodkowy, który przechodzi w kanale nadgarstka. Kanał to wąska przestrzeń zlokalizowana na dłoniowej powierzchni nadgarstka, ograniczona strukturami kostnymi i więzadłami. Pełni rolę ochronną dla nerwu i ścięgien, które biegną do palców ręki.

Objawy zespołu cieśni nadgarstka:

Pojawiają się zwykle stopniowo. Często jest to mrowienie i drętwienie w obrębie kciuka, palca wskazującego, środkowego i serdecznego, początkowo przemijające. Towarzyszą takim sytuacjom, jak: trzymanie słuchawki telefonu przy uchu, książki lub gazety, prowadzenie samochodu, zdarza się, że dolegliwości wybudzają pacjenta ze snu. Z czasem objawy utrwalają się. Może wystąpić osłabienie siły ręki, czasami przedmioty wypadają z rąk.

Przyczyny zespołu cieśni nadgarstka:

Ucisk na nerw pośrodkowy wynika ze zmniejszenia przestrzeni kanału nadgarstka. Dzieje się tak w przebiegu obrzęku lub stanu zapalnego okolicznych tkanek miękkich. Inną przyczyną jest uraz lub złamanie kości w obrębie nadgarstka.

Czynniki ryzyka:

Zwiększają szansę na wystąpienie objawów w sprzyjających okolicznościach. Należą do nich:

1. Anatomia kanału – wąska przestrzeń kanału lub stan po złamaniu lub przemieszczeniu w obrębie kości nadgarstka
2. Płeć – kobiety częściej doświadczają dolegliwości. Wiąże się to prawdopodobnie z węższą niż u mężczyzn przestrzenią kanału.
3. Choroby przewlekłe, które prowadzą do uszkodzenia nerwów, takie jak cukrzyca
4. Choroby zapalne, np. gościec
5. Zatrzymanie wody w organizmie, np. w czasie ciąży lub po menopauzie
6. Otyłość
7. Choroby tarczycy
8. Niewydolność nerek
9. Czynniki w miejscu pracy, takie jak używanie narzędzi wibrujących
10. Nie ma wystarczających dowodów na związek między pracą na komputerze a wystąpieniem dolegliwości o charakterze zespołu cieśni nadgarstka

Postępowanie w przypadku zespołu cieśni nadgarstka:

Leczenie należy wdrożyć jak najszybciej od wystąpienia objawów. Jeżeli wywiad choroby jest krótki mogą wystarczyc niechirurgiczne metody terapii.

Należą do nich:

1. Usztywnienie nadgarstka w ortezie, które zmniejsza zwłaszcza nocne dolegliwości.
2. Terapia manualna skoncentrowana na rozciągnięciu pasem więzadłowych ograniczających kanał nadgarstka
3. Zabiegi fizykoterapii – krioterapia (zmniejsza obrzęk, działa przeciwbólowo) oraz terapia fali uderzeniowej (nie jest znany dokładny mechanizm działania). Skuteczność fali uderzeniowej jest porównywalna do miejscowego podania kortykosteroidów, wymaga jednak zastosowania wielokrotnych sesji zabiegów 1,2.
4. Niesteroidowe leki przeciwzapalne – mogą być stosowane doraźnie w celach przeciwbólowych. Nie udowodniono ich skuteczności w terapii zespołu cieśni nadgarstka.
5. Kortykosteroidy – podawane w postaci iniekcji do kanału nadgarstka lub doustnie zmniejszaja obrzęk i ograniczają stan zapalny.

W wypadku nieskuteczności powyższych metod można zdecydować się na operację. Zabieg chirurgiczny polega na przecięciu więzadła, które wywołuje ucisk na nerw pośrodkowy. Operację można wykonać techniką klasyczną lub w sposób małoinwazyjny (endoskopia).

Dolegliwości typowe dla zespołu cieśni nadgarstka mogą utrzymywać się jeszcze przez kilka tygodni po operacji. Jeśli objawy choroby były bardzo zaawansowane przed zabiegiem, nie wszystkie dolegliwości muszą ustąpić w wyniku interwencji chirurga.

1 Wu YT et al. J Orthop Res 2015 Nov 26 “Effect of radial shock wave therapy for carpal tunnel syndrome: A prospective randomized, double-blind placebo-controlled trial”.
2 Seok H et al. Am J Phys Med Rehabil 2013 Apr; 92(4): 327-334 “The effectiveness of extracorporeal shock wave therapy vs. local steroid injection for management of carpal tunnel syndrome: a randomized controlled trial”.